Những dấu hiệu cần biết để phát hiện trẻ có năng khiếu

Rất nhiều trẻ có những năng khiếu đặc biệt nhưng do cha mẹ không kịp thời phát hiện nên đã không thể giúp con phát triển tài năng.

Cha mẹ nên tạo cơ hội cho trẻ làm việc với những điều trẻ thích hoặc có năng khiếu. Ảnh: minh họa.

Theo BS Phạm Ngọc Thanh (Bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM), bạn có thể nhận biết năng khiếu đặc biệt của “cục cưng” thông qua một số đặc tính chung về ngôn ngữ, nhận thức và cảm xúc vì chúng nổi trội hơn bạn cùng trang lứa.

Dấu hiệu trẻ năng khiếu

BS Phạm Ngọc Thanh cho rằng, trẻ có năng khiếu thường có những biểu hiện về nhận thức, như: Rất tò mò, quan sát tốt, chú ý lâu vào những việc người lớn đang làm, quan tâm nhiều đến các thành viên trong gia đình, trẻ có trí nhớ tuyệt vời. Khi nói năng, trẻ có khả năng lý luận xuất sắc. Đồng thời trẻ có khả năng tổng hợp, tư duy chính xác, linh động, có kỹ năng giải quyết vấn đề xuất sắc, trẻ học nhanh, ít cần thực hành và có trí tưởng tượng mạnh mẽ. Cụ thể:

Nét xã hội và cảm xúc: Quan tâm đến các vấn đề triết lý và xã hội; Rất nhạy cảm về cảm xúc và thể chất; Lo lắng về công bằng và bất công; Cầu toàn; Đầy nghị lực; Tính khôi hài phát triển tốt; Thường được động viên; Quan hệ tốt với cha mẹ, thầy cô và người lớn khác.

Nét ngôn ngữ: Từ vựng phát triển rộng; Có thể đọc sớm và nhanh.

Nét khác: Thích học điều mới; Thích sinh hoạt trí tuệ; Thích sách báo dành cho trẻ lớn; Đa nghi, phê phán, đánh giá.

Nuôi dưỡng năng khiếu của trẻ thế nào?

Để nuôi dưỡng trẻ có năng khiếu, theo BS Phạm Ngọc Thanh, bạn nên:

Hãy xem con bạn thích gì? Trẻ có vẻ giỏi về điều gì? Tạo cơ hội cho trẻ làm việc với những điều trẻ thích hoặc có năng khiếu. Ví dụ: Nếu trẻ thích khủng long, thì hãy cho trẻ đọc sách về khủng long. Cho trẻ chơi với trò chơi và hình lắp ghép khủng long. Cho trẻ xem khủng long trong viện bảo tàng. Nếu trẻ giỏi nhạc hoặc thể thao, thì hãy cho trẻ có cơ hội học một nhạc cụ hoặc chơi một môn thể thao.

Giúp trẻ quan tâm đến nhiều lĩnh vực rộng hơn: Cha mẹ cần cung cấp cơ hội cho trẻ làm việc với những điều trẻ quan tâm hoặc có sở trường, ngoài ra cũng cần cho trẻ tiếp cận với những điều mới. Nếu trẻ không được tiếp cận với điều mới, ví dụ như âm nhạc thì trẻ không thể biết là trẻ có thích hay không. Trẻ không cần bị ép buộc để thử những điều mới, nhưng trẻ cần được khuyến khích. Không áp đặt, tuy nhiên, cần nhấn mạnh để trẻ không bỏ cuộc sau hai ngày.

Hãy sáng tạo: Trẻ có năng khiếu suy nghĩ và giải quyết vấn đề, vì thế hãy cho trẻ cơ hội để thực hiện việc đó. Ví dụ, nếu một trẻ nhỏ thích đọc, thì bạn nên ghi vài chữ cho trẻ đọc. Nếu trẻ thích khoa học, bạn có thể cho trẻ cùng nấu ăn với bạn rồi hỏi trẻ tại sao rau trở thành mềm và bánh nổi lên khi được luộc chín.

Cho trẻ sinh hoạt dã ngoại: Khuyến khích và năng đưa trẻ đến viện bảo tàng, vườn thú, nhà hát, trường học, di tích lịch sử, vườn hoa.

Có nhiều dụng cụ đa dạng tại nhà: Những dụng cụ này không cần phải đắt tiền, chỉ cần giúp trẻ tiếp cận với những điều mới. Ví dụ, để khuyến khích năng khiếu nghệ thuật, bạn chỉ cần mua hộp màu, cọ vẽ, giấy trắng, bút chì.

Trắc nghiệm thông minh: Trắc nghiệm đo chỉ số thông minh (IQ) có thể giúp cha mẹ xác định trẻ có năng khiếu, để cha mẹ được yên tâm về năng khiếu của con. Tuy nhiên cha mẹ cần lưu ý, nếu trẻ chỉ nổi trội trong một vài lĩnh vực (như biết đọc, đếm số sớm) nhưng lại chậm phát triển ở những lĩnh vực khác (như chậm nói, ít giao tiếp bằng ánh mắt, thích chơi một mình) thì cần đưa trẻ đến gặp chuyên viên tâm lý càng sớm càng tốt để phát hiện những vấn đề tâm lý và được hướng dẫn về cách nuôi dưỡng trẻ.

Phương Thanh